Khi nhắc đến các nhà kinh tế học nổi tiếng trên thế giới hiện nay thì không thể không nhắc đến Jan Tinbergen. Ông là nhà kinh tế học lỗi lạc người Hà Lan khi nhận được giải thưởng đầu tiên Giải Nobel kinh tế trong năm 1969, cùng chia sẻ giải thưởng với Ragnar Frisch vì đã phát triển và áp dụng các mô hình động cho sự phân tích các quá trình kinh tế. Bài viết này diendaniso.com xin chia sẻ cho bạn về tiểu sử và sự nghiệp của nhà kinh tế học Jan Tinbergen
Một nhà kinh tế học nổi tiếng người Hà Lan và là người đoạt giải Nobel, người nổi tiếng nhờ phát triển các mô hình kinh tế lượng
Nội dung
JAN TINBERGEN LÀ AI ?
Jan Tinbergen là một nhà kinh tế học nổi tiếng sinh ngày 12 tháng 4 năm 1903 tại Hà Lan. Ông là nhà kinh tế học nổi tiếng nhờ phát triển các mô hình kinh tế lượng thông qua việc ứng dụng sự kết hợp giữa toán học và thống kê vào lý thuyết kinh tế.
Ông cũng được coi là người đạt giải thưởng Nobel đầu tiên về kinh tế học năm 1969 cùng với Ragnar Frisch. Bằng việc phát triển cũng như áp dụng các mô hình động trong phân tích các phương pháp kinh tế. Ông còn nổi tiếng với việc sáng lập ra kinh tế lượng và là một trong những nhà kinh tế có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20.
TIỂU SỬ CỦA JAN TINBERGEN
Jan Tinbergen sinh ra trong gia đình cơ bản khi có cha là Dirk Cornelis Tinbergen, là giáo viên dạy tiếng Hà Lan tại Nhà thi đấu The Hague. Mẹ của ông là bà Jeannette van Eek, là giáo viên tiểu học trước khi kết hôn với Dirk. Cô bắt đầu dạy kèm riêng sau khi kết hôn. Jan Tinbergen là con cả trong gia đình có 5 người con, gồm 4 trai và một gái. Nikolaas Tinbergen, em trai của Jan, đoạt giải Nobel Sinh lý học năm 1973.
Từ bé ông và anh chị em được dạy dỗ một cách khá cẩn thận và nghiêm khắc từ cha mẹ ông đều là giáo viên. Sau khi hoàn thành bậc tiểu học thì cậu bé Jan đã theo học tại trường cấp 2 Hogere Bugerschool ở The Hague. Tại đây niềm say mê toán học và khoa học của ông được nhen nhóm và thắp lên. Ông đam mê với những con số, sự logic của chúng và khám phá khoa học.
Khi lên đến đại học ông đăng kí vào Đại học Leiden chuyên ngành toán vật lý. Ông được tiếp cận với tư duy về vật lý và toán học. Chính cách đào tạo này được chặt chẽ này đã cho ông sở thích hình thức hóa những hiện tượng quan trắc. Ông là một người tự học và học song bằng và tốt nghiệp với bằng tiến sĩ khoa học kinh tế năm 1929. Bốn năm sau ông được phong làm giáo sư đại học Rotterdam. Ông nổi lên như một lí thuyết gia và một nhà thực nghiệm cụ thể.
SỰ NGHIỆP CỦA JAN TINBERGEN
Sau khi tốt nghiệp, Jan Tinbergen được bổ nhiệm vào Cục Thống kê Trung ương của chính phủ Hà Lan với tư cách là nhà thống kê. Công việc của ông xoay quanh việc thống kê kiểm đếm chu kỳ kinh doanh. Ông giữ vị trí này từ năm 1929 đến năm 1936.
Bên cạnh đó Jan Tinbergen cũng từng giữ chức giáo sư kinh tế học tại Trường Kinh tế Hà Lan suốt từ năm 1933 đến năm 1973. Ông cũng giảng dạy tại Đại học Leiden trong hai năm và nghỉ hưu vào năm 1975. Từ năm 1936 đến năm 1938, Tinbergen làm cố vấn kinh tế cho Hội Quốc Liên tại Geneva.
Trong những năm trước đó (1919 đến 1932), Jan đã thực hiện một nghiên cứu kinh tế lượng, tập trung vào phát triển kinh tế ở Hoa Kỳ. Nghiên cứu này đã hình thành nền tảng cho các lý thuyết của ông xung quanh các khái niệm về chu kỳ kinh doanh và các nguyên tắc hướng dẫn nhằm thúc đẩy sự ổn định kinh tế. Jan cũng thiết lập một mô hình kinh tế lượng hỗ trợ việc hình thành sự phát triển kinh tế-chính trị ngắn hạn và dài hạn cho Hà Lan.
NHỮNG THÀNH TỰU ĐÁNG CHÚ Ý CỦA JAN TINBERGEN
Trong suốt sự nghiệp nổi bật của ông thì Jan Tinbergen được chú ý nhiều nhất đến ngành kinh tế lượng và các mô hình kinh tế vĩ mô của mình.
Ông được coi như là cha đẻ và đặt nền móng trong lĩnh vực toán kinh tế khi áp dụng các mô hình kinh tế vĩ mô để phân tích và đưa ra những chính sách quan trọng trong kinh tế.
Chính phương pháp kinh tế vĩ mô của ông đã tạo tiền đề để sau này nghiên cứu vấn đề phát triển kinh tế cho một quốc gia và đưa ra những chính sách quan trọng quyết định cho sự tăng trưởng kinh tế bền vững.
Khi phân tích về sự hình thành và vận hành của một nền kinh tế thì Tinbergen thực sự không coi nền kinh tế của một quốc gia là một hình mẫu hay một cỗ máy với các nút bấm mà bạn có thể xoay để đạt được điều gì đó. “Nhiều người nghĩ rằng. Nhưng nó khác.” Đó phải là nỗ lực xây dựng một mô hình, thay vì vận hành nó và từ đó lèo lái nền kinh tế. Mục tiêu chính của ông là một nền kinh tế ổn định.
Trong suốt sự nghiệp của ông ông đã phát triển các mô hình kinh tế lượng cơ bản đến nâng cao. Ông đã tạo ra các mô hình kinh tế lượng vĩ mô toàn diện đầu tiên, ban đầu cho Hà Lan, sau đó cho Vương quốc Anh và Hoa Kỳ. Các mô hình kinh tế lượng vĩ mô của ông tập trung vào chu kỳ kinh doanh và phát triển kinh tế.
Chính sách kinh tế vĩ mô
Jan Tinbergen xem mục tiêu của chính sách kinh tế vĩ mô là tối đa hóa phúc lợi xã hội tùy thuộc vào những hạn chế về công nghệ, nguồn lực và tính khả thi về chính trị. Từ các mô hình của mình, ông cũng phát triển các hướng dẫn và khuyến nghị áp dụng kinh tế lượng vào việc hoạch định chính sách. Việc hiểu rõ các loại mô hình này có thể giúp các nhà hoạch định chính sách hướng tới các mục tiêu kinh tế liên quan đến các công cụ chính sách mà họ kiểm soát.
Điều này bao gồm việc xác định các mục tiêu và công cụ, được gọi là quy tắc Tinbergen. Đây là ý tưởng cho rằng các chính phủ phải sử dụng nhiều công cụ chính sách nếu muốn tác động đến nhiều mục tiêu chính sách . Nếu các nhà hoạch định chính sách có những mục tiêu nhất định mà họ mong muốn đạt được thì họ phải có số lượng công cụ tương đương mà họ kiểm soát để định hướng chính sách một cách hiệu quả tới các mục tiêu.
Trong suốt sự nghiệp của mình, Tinbergen cũng quan tâm đến các vấn đề phân phối thu nhập trong nền kinh tế và cụm từ “Tiêu chuẩn Tinbergen” nảy sinh từ một lý thuyết mà ông theo đuổi, trong đó khoảng cách lớn hơn 5:1 giữa thu nhập thấp nhất và thu nhập cao nhất sẽ dẫn đến xung đột xã hội nghiêm trọng.
>>> Tìm hiểu cuộc đời và sự nghiệp của vĩ nhân Karl Marx
TÁC PHẨM NỔI TIẾNG JAN TINBERGEN
Các tác phẩm của Jan Tinbergen chủ yếu tập trung vào chủ đề phân phối thu nhập . Thông qua các lý thuyết của mình xung quanh tỷ lệ phân bổ thu nhập 5 trên 1, Jan lập luận rằng trong trường hợp tỷ lệ giữa thu nhập cao nhất và thu nhập thấp nhất lớn hơn 5, điều đó sẽ tạo ra bất lợi cho nhóm xã hội bị ảnh hưởng.
Ấn phẩm phổ biến
Một số ấn phẩm của Jan Tinbergen bao gồm (nhưng có thể không giới hạn):
- “Chu kỳ kinh doanh ở Hoa Kỳ” (1968)
- “Chu kỳ kinh doanh ở Vương quốc Anh” (1951)
- “Về lý thuyết chính sách kinh tế” (1952)
- “Tập trung và phân cấp trong chính sách kinh tế” (1954)
- “Chính sách kinh tế: Nguyên tắc và thiết kế” năm (1956)
- “Yếu tố không gian trong quy hoạch phát triển” (với LBM Mennes và JG Waardenburg) (1969)
- “Động lực của chu kỳ kinh doanh: Nghiên cứu về biến động kinh tế” (1974)
- “Der Dialog Nord-Süd: Informationen zur Entwicklungspolitik” (1977)
- “Chính sách kinh tế: Nguyên tắc và thiết kế” (1978)
BÀI HỌC CHÍNH
“Jan Tinbergen là nhà kinh tế học người Hà Lan, được trao giải Nobel năm 1969 nhờ công trình nghiên cứu mô hình kinh tế.”
“Tinbergen là một trong những nhà kinh tế đầu tiên áp dụng toán học vào kinh tế học và được coi là người tiên phong trong lĩnh vực kinh tế cũng như kinh tế lượng.”
“Quy tắc Tinbergen” là ý tưởng cho rằng các chính phủ phải sử dụng nhiều công cụ chính sách nếu muốn tác động đến nhiều mục tiêu chính sách.”
“Tiêu chuẩn Tinbergen” là một lý thuyết của ông cho rằng khoảng cách lớn hơn 5 trên 1 giữa người có thu nhập thấp nhất và người có thu nhập cao nhất sẽ dẫn đến xung đột xã hội nghiêm trọng.”
Dù đã mất từ năm 1994 hưởng thọ 91 tuổi nhưng những đóng góp mà nhà kinh tế học nổi tiếng Jan Tinbergen này mang lại có ảnh hưởng lớn cho đến tận ngày nay. Hy vọng với những chia sẻ trên đây của chúng tôi về người nổi tiếng đã giúp bạn hiểu hơn về tiểu sử sự nghiệp của ông và những đóng góp lớn lao của ông cho nền kinh tế học hiện đại.
