Nhằm quản lý và giảm thiểu các tác động tiêu cực của Doanh Nghiệp đến môi trường xung quanh thì Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO đã cho ban hành bộ Tiêu chuẩn ISO 14001. Trải qua gần 30 năm thì ISO 14001 đã trở thành tiêu chuẩn về quản lý môi trường phổ biến nhất trên thế giới đóng góp to lớn vào việc bảo vệ quản lý môi trường.
Tiêu chuẩn mới có tên đầy đủ là ISO 14001:2015 – Hệ thống quản lý môi trường – Các yêu cầu. ISO 14001 đưa ra các yêu cầu được sử dụng như một khuôn khổ cho một Hệ thống quản lý môi trường. Tiêu chuẩn này cũng được sử dụng cho việc đánh giá chứng nhận phù hợp với Hệ thống quản lý môi trường của một tổ chức.
Diendaniso.com xin đưa ra những thông tin liên quan tới tiêu chuẩn ISO 14001:2015. Dù có thể chưa đầy đủ, nhưng những kiến thức dưới đây sẽ là nền tảng ban đầu cho Doanh nghiệp muốn xây dựng và đạt được chứng nhận ISO.
TIÊU CHUẨN ISO 14001 – NHỮNG NỘI DUNG QUAN TRỌNG
Nội dung
ISO 14001 LÀ GÌ ?
Tiêu chuẩn ISO 14001 được tổ chức tiêu chuẩn thế giới (ISO) ban hành lần đầu tiên vào năm 1996 tuy nhiên được nhen nhóm từ năm 1992 sau thành công của bộ tiêu chuẩn ISO 9001. Đây được coi như một bộ tiêu chuẩn đầu tiên và chi tiết nhất thời điểm đó có đề cập đến hệ thống quản lý môi trường. ISO 14001 đưa ra các yêu cầu, quy định và hướng dẫn sử dụng Hệ thống quản lý môi trường. Hay nói cách khách, ISO 14001 sẽ là chuẩn mực khi Doanh nghiệp muốn xây dựng hệ thống quản lý môi trường.
Giống như tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001, tiêu chuẩn ISO 14001 là trong những bộ tiêu chuẩn của tổ chức tiêu chuẩn hóa Quốc tế đã và đang được áp dụng rộng rãi trong các tổ chức và doanh nghiệp. Hiện nay ISO 14001 là tiêu chuẩn chung đầu tiên về quản lý môi trường được thừa nhận trên toàn thế giới. Trong bộ tiêu chuẩn ISO 14000, ISO 14001 là tiêu chuẩn thực tế, cốt lõi nhất trong bộ tiêu chuẩn mà các chuyên gia đang áp dụng, triển khai và chứng nhận cho các tổ chức, doanh nghiệp. ISO 14001 đánh giá sự phù hợp của Hệ thống Quản lý Môi trường (EMS) của một tổ chức theo những yêu cầu cụ thể phù hợp cho từng loại hình hoạt động và kinh doanh khác nhau.
Các phiên bản của tiêu chuẩn ISO 14001
Gia đình ISO 14000 bao gồm:
| ISO 14001:1996 | Environmental management system – Requirements
Phiên bản chính thức được ban hành vào năm 1996 |
(ĐÃ HẾT HẠN) |
| ISO 14001:2004 | Environmental management system – Requirements
Phiên bản thứ 2 là ISO 14001:2004 |
(ĐÃ HẾT HẠN) |
| ISO 14001:2015 | Environmental management system – Requirements
Phiên bản mới nhất là ISO 14001:2015 ban hành ngày 14/09/2015 |
(CÒN HIỆU LỰC) |
Sau 24 năm kể từ năm 1996, bộ tiêu chuẩn ISO 14001 đã được xem xét và ban hành 2 phiên bản mới năm 2004 và 2015. Kể từ đó tới nay, tiêu chuẩn đó đã có mặt trên hơn 160 quốc gia trên toàn thế giới và 324.148 chứng chỉ đã được cấp cho các tổ chức, tăng thêm 22,526 chứng chỉ so với năm 2013.
ISO 14001:2015 – HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG – CÁC YÊU CẦU
Sau 2 phiên bản cũ thì ngày 14/9/2015 tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO đã cho ban hành bộ tiêu chuẩn ISO 14001:2015 mới nhất thay thế phiên bản 2004 trước đó. Phiên bản mới giúp cải thiện tổ chức giúp gắn việc sản xuất đảm bảo hiệu suất môi trường thông qua việc sử dụng tốt các nguồn tài nguyên thiên nhiên và giảm tối đa chất thải ra môi trường.
Với phiên bản mới nhất ISO 14001:2015 với các yêu cầu phải nắm bắt được thực trạng của tổ chức hay doanh nghiệp nhằm quản lý rủi ro tốt hơn. Bên cạnh đó, phiên bản ISO 14001: 2015 cũng chú trong hơn tới vai trò của lãnh đạo đối với tổ chức hay doanh nghiệp trong công tác quản lý môi trường. Ngoài ra sẽ có sự thay đổi theo hướng nâng cao hiệu quả môi trường bên cạnh việc cải tiến hệ thống quản lý.
NHỮNG DOANH NGHIỆP NÀO NÊN LÀM ISO 14001:2015
Bộ tiêu chuẩn ISO 14001 về Hệ thống quản lý môi trường có thể áp dụng cho mọi loại hình tổ chức thuộc mọi quy mô. Những đơn vị có nhận thức và mong muốn thực hiện hoặc cải tiến hệ thống quản lý môi trường của mình đến môi trường xung quanh.
Một số Doanh Nghiệp cần chứng nhận ISO 14001 như:
- Các tổ chức, Doanh Nghiệp sản xuất trong nước có tác động đến Môi Trường ở mức độ cao như Hóa Chất, Chăn Nuôi, Sơn, May Mặc, Dệt May vv..
- Các tổ chức, Doanh Nghiệp nước ngoài hoặc Liên Doanh với nước ngoài bắt buộc phải Áp dụng ISO 14001:2015 để đồng bộ với Công ty mẹ.
- Các tổ chức, Doanh Nghiệp muốn áp dụng Hệ thống quản lý, giám sát và kiểm soát các vấn đề môi trường của mình một cách toàn diện và bền vững.
ĐẶC ĐIỂM NỔI BẬT CỦA ISO 14001:2015
Để các Doanh Nghiệp/ tổ chức áp dụng tốt và duy trì hiệu quả ISO 14001:2015. Doanh nghiệp cần tìm hiểu rõ về tiêu chuẩn ISO 14001. Việc tìm hiểu về nội dung ISO 14001 bao gồm: cấu trúc; các điều khoản; các yêu cầu chính; cách triển khai vận hành; cách đáp ứng yêu cầu điều khoản…
Bộ tiêu chuẩn ISO 14001 đề cập đến những vấn đề gì ?
ISO 14001 đề cập chủ yếu đến :
• Hệ thống quản lý môi trường
• Đánh giá môi trường.
• Ngăn ngừa ô nhiễm môi trường
• Nhãn hiệu và Công bố về môi trường.
• Đánh giá tình hình thực hiện các vấn đề liên quan đến môi trường.
• Xác định rõ vai trò quan trọng của môi trường cũng như những rủi ro từ môi trường mang lại
Các yêu cầu – điều khoản của ISO 14001:2015
Cũng giống với phiên bản ISO 9001:2015. Tất cả các yêu cầu của hệ thống quản lý sẽ có cùng một cấu trúc cấp cao (High-level structure – HLS). Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 có bố cục chia thành 10 phần.
Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 có bố cục chia thành 10 phần. Các yêu cầu của ISO 14001:2015 được nêu trong 7 Điều khoản, từ Điều khoản 4 đến Điều khoản 10. Chi tiết như sau:
- Phạm vi áp dụng
- Tài liệu viện dẫn
- Thuật ngữ và định nghĩa
- Bối cảnh của tổ chức
- Sự lãnh đạo
- Hoạch định
- Hỗ trợ
- Điều hành
- Đánh giá kết quả hoạt động
- Cải tiến
ISO 14001 và Chu trình PDCA
Cũng giống với ISO 9001:2015. Việc tiếp cận hệ thống quản lý môi trường được dựa trên khái niệm của chu trình Plan-Do-Check-Act (PDCA). Theo mô hình PDCA cung cấp một quá trình lặp đi lặp lại được tổ chức sử dụng để đạt được cải tiến liên tục. Chu trình PDCA có thể được mô tả ngắn gọn như sau:
- Lập kế hoạch: Thiết lập các mục tiêu môi trường và các quá trình cần thiết để chuyển giao các kết quả phù hợp với chính sách môi trường của tổ chức
- Thực hiện: Thực hiện các quá trình đã hoạch định
- Kiểm tra: Theo dõi và đo lường các quá trình đối chiếu với chính sách môi trường, bao gồm các cam kết, mục tiêu môi trường và chuẩn mực vận hành và báo cáo các kết quả
- Hành động: Thực hiện các hành động để cải tiến liên tục
Mô hình Hệ thống Quản lý Môi trường của ISO 14001:2015 dựa trên Chu trình PDCA
CÁC THAY ĐỔI CƠ BẢN CỦA ISO 14001:2015
Cấu trúc theo HLS – Cấu trúc mới của các tiêu chuẩn ISO
Như đã đề cập ở bên trên thì giống như ISO 9001:2015. Bộ tiêu chuẩn ISO 14001 có cấu trúc cấp cao HLS. Điều này cũng là định hướng của tổ chức ISO nhằm cố gắng thống nhất tất cả các tiêu chuẩn của hệ thống quản lý và tạo ra các cấu trúc thống nhất. Cấu trúc HLS là cấu trúc điển hình cho tất cả các tiêu chuẩn ISO về hệ thống quản lý. Theo cấu trúc cấp cao này mỗi hệ thống quản lý sẽ bao gồm 10 điều khoản.
Quản lý môi trường chiến lược cho Doanh nghiệp
Hiện nay việc quản lý môi trường và tác động của Doanh Nghiệp đã trở thành vấn đề lớn được mọi quốc gia quan tâm. Doanh nghiệp cần xác định bối cảnh tổ chức, các yêu cầu liên quan tới môi trường. Các rủi ro được tính tới liên quan tới môi trường.
Vai trò của lãnh đạo được đề cao
So với phiên bản 2004 trước đó thì phiên bản ISO 14001:2015 này có đề cao vai trò của lãnh đạo trong việc thực hiện và duy trì hệ thống quản lý môi trường. ISO 14001 yêu cầu Lãnh đạo của Doanh nghiệp phải tham gia nhiều hơn. Sự thành công của hệ thống quản lý môi trường này phần lớn do vai trò Lãnh đạo là điều kiện tiên quyết.
Tăng cường công tác bảo vệ môi trường
Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 không đưa ra định nghĩa khái niệm về “bảo vệ môi trường”. Nhưng đã đưa ra rất nhiều yêu cầu bao gồm:
- Phòng ngừa và ngăn chặn các nguồn ô nhiễm.
- Tái sử dụng và sử dụng tài nguyên bền vững.
- Giảm thiểu các tác nhân và thích ứng biến đổi khí hậu.
- Bảo vệ tài nguyên, đa dạng sinh học và hệ sinh thái, .v.v…
Tư duy về vòng đời sản phẩm
Ngoài việc quan tâm tới môi trường trong quá trình sản xuất và cung cấp sản phẩm. Doanh nghiệp cần kiểm soát và ảnh hưởng của họ với các tác động môi trường liên quan tới việc sử dụng sản phẩm và việc xử lý hay thải bỏ sản phẩm ở cuối vòng đời.
Điều này không chỉ là yêu cầu đánh giá vòng đời sản phẩm. Mà Doanh nghiệp cần phải có biện pháp và hành động để cụ thể hóa nó.
Trao đổi thông tin
Trong ISO 14001 có nhấn mạnh việc trao đổi thông tin. Thông tin bao gồm bên ngoài và nội bộ có bao gồm các trao đổi thông tin, tính chính xác của thông tin. Ngoài ra doanh nghiệp cần phải thiết lập quy chế về việc trao đổi này. Việc trao đổi thông tin của Doanh nghiệp cần rõ ràng và cụ thể đối với từng đối tượng.
Thông tin dạng văn bản
Theo sư phát triển của công nghệ đã làm thay đổi vấn đề này trong ISO 14001:2015. “Tài liệu” và “hồ sơ” đã được thay thế bởi thuật ngữ “thông tin được văn bản hóa”. Lúc này. Doanh nghiệp sẽ sự linh hoạt khi xác định “thủ tục” khi nào là cần thiết. Thủ tục nào cần phải văn bản hóa, thủ tục nào không . Thủ tục nào lưu trữ bản cứng, thủ tục nào sẽ bản mềm.
LỢI ÍCH CỦA ISO 14001:2015
Về mặt quản lý
- Giúp cho doanh nghiệp/tổ chức xác định và hoạch định các kế hoạch quản lý các vấn đề môi trường một cách toàn diện.
- Doanh Nghiệp có thể chủ động kiểm soát để đảm bảo đáp ứng các yêu cầu của pháp luật về môi trường.
- Phòng ngừa rủi ro, tổn thất từ các sự cố về môi trường đến cho Doanh Nghiệp của bạn. Nâng cao hình ảnh của tổ chức, doanh nghiệp đối với người tiêu dùng và cộng đồng.
Tạo dựng thương hiệu
- Nâng cap hình ảnh của tổ chức/ Doanh Nghiệp đối với khách hàng và cộng đồng
- giành được ưu thế trong việc cạnh tranh khi ngày càng có nhiều công ty yêu cầu hoặc ưu tiên lựa chọn các nhà cung cấp áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14001
Về mặt tài chính
- Việc chứng minh cho khách hàng và nhà cung cấp Doanh Nghiệp áp dụng hệ thống quản lý môi trường tốt giúp tổ chức giành được ưu thế trong cạnh tranh và mở rộng thị trường mục tiêu. khi ngày càng có nhiều công ty yêu cầu hoặc ưu tiên lựa chọn các nhà cung cấp áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo ISO 14000.
- Ngoài ra việc thực hiện và áp dụng hệ thống QLMT sẽ tiết kiệm nguyên vật liệu đầu vào bao gồm nước, năng lượng, nguyên vật liệu, hoá chất,… Sự tiết kiệm này sẽ trở nên quan trọng và có ý nghĩa nếu nguyên vật liệu là nguồn khan hiếm như điện năng, than, dầu.
> TÀI LIỆU TIÊU CHUẨN ISO 14001:2015 – HỆ THỐNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
Hy vọng những kiến thức trên đây mà diendaniso cung cấp đã giúp bạn hiểu hơn về Hệ thống Quản Lý Môi Trường ISO 14001:2015 !
