Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 – Hệ thống Quản lý Môi trường do tổ chức tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) xây dựng và ban hành nhằm đưa ra các chuẩn mực nhằm xác định và kiểm soát những ảnh hưởng của tổ chức và doanh nghiệp đến với môi trường. Những yếu tố này bao gồm việc xây dựng một chính sách về môi trường, xác định các mục đích và mục tiêu, thực hiện một chương trình để đạt được những mục tiêu đó, giám sát và đánh giá tính hiệu quả của nó, điều chỉnh các vấn đề và kiểm tra hệ thống để cải thiện nó và cải thiện tác động chung đối với môi trường.
Nội dung
LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ISO 14000
Nguồn gốc của sự hình thành bộ tiêu chuẩn ISO 14000 gắn liền với mốc sự kiện Hội nghị về môi trường và phát triển của Liên hợp quốc năm 1992 tại Rio De Janero Brazil . Tại hội nghị này thì có đặt ra các vấn đề khẩn cấp về môi trường và bảo vệ môi trường trên toàn cầu. Thêm vào đó chủ đề về môi trường ngày càng được quan tâm hơn và tại hội nghị bàn tròn Urugoay của Hiệp định chung về Thuế quan và mậu dịch (GATT) – tiền thân của tổ chức Thương mại thế giới (WTO) các nhà đàm phán của các nước thành viên đã thống nhất rằng tiêu chuẩn hóa việc quản lý môi trường sẽ là đóng góp tích cực cho mục tiêu ngăn ngừa ô nhiễm môi trường và gỡ bỏ các rào cản kỹ thuật quan trọng trong thương mại.
Một loạt các công việc liên quan đến các tiêu chuẩn môi trường đã được bắt đầu vào năm 1992 khi ISO thành lập ủy ban kỹ thuật 207 (TC 207) – cơ quan sẽ chịu trách nhiệm xây dựng hệ thống quản lý môi trường quốc tế và các công cụ cần thiết để thực hiện hệ thống này. Phạm vi cụ thể của TC 207 là xây dựng một hệ thống quản lý môi trường đồng nhất và đưa ra các công cụ để thực hiện hệ thống này. Công việc của TC 207 được chia ra trong sáu tiểu ban và một nhóm làm việc đặc biệt. Canada là ban thư ký của Ủy ban kỹ thuật TC 207 và sáu quốc gia khác đứng đầu sáu tiểu ban. Những công việc không thuộc phạm vi của TC 207 là các công việc liên quan đến các phương pháp kiểm tra ô nhiễm, đưa ra các giới hạn ô nhiễm và thiết lập các mức đánh giá hiệu quả hoạt động. Việc này tránh cho TC 207 liên quan đến các công việc chủ yếu thuộc thẩm quyền của các cơ quan luật pháp.
Tại cuộc họp đầu tiên của TC 207, 22 quốc gia với tổng số 50 đại biểu đã tham dự vào việc xây dựng tiêu chuẩn. TC 207 thiết lập hai tiểu ban để xây dựng các tiêu chuẩn môi trường. Tiểu ban SC 1 viết ISO 14001 và ISO 14004, chủ yếu dựa trên tiêu chuẩn BS 7750 và các đóng góp quan trọng của một số quốc gia, đặc biệt là Hoa Kỳ.
Tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường đầu tiên được xuất bản vào tháng 3/1992. Viện tiêu chuẩn của Anh cùng với các bên hữu quan từ các ngành công nghiệp, các cơ quan chính phủ, các cơ quan môi trường, các tổ chức chứng nhận và các chuyên gia tư vấn đã xây dựng BS 7750 dựa trên BS 5750 và hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9000. BS 7750 sau đó trở thành mô hình của ISO 14OOO.
Các tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực quản lý môi trường được tập hợp thành bộ tiêu chuẩn ISO 14000.
Cơ cấu của Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 được thiết kế theo 3 mảng nội dung chính gồm:
- Hệ thống quản lý;
- Các công cụ đánh giá và kiểm tra;
- Các công cụ hỗ trợ định hướng sản phẩm.
Những tiêu chuẩn đầu tiên đã được chấp nhận là:
- ISO 14001 – “Hệ thống quản lí môi trường. Quy định và hướng dẫn sử dụng”;
- ISO 14004 – “Hệ thống quản lí môi trường. Hướng dẫn chung về nguyên tắc, hệ thống và các kĩ thuật hỗ trợ”;
- ISO 14010 – “Hướng dẫn đánh giá môi trường. Các nguyên tắc chung”;
- ISO 14011 – “Hướng dẫn đánh giá môi trường. Quy trình đánh giá. Đánh giá hệ thống quản lí môi trường”;
- ISO 14012 – “Hướng dẫn đánh giá môi trường. Tiêu chuẩn năng lực đối với các đánh giá trên về môi trường”.
Phiên bản chính thức được ban hành vào năm 1996 và được soát xét lần 1 vào năn 2004
Cụ thể, ISO 14000 là bộ tiêu chuẩn về Hệ thống quản lý môi trường (EMS) do ISO xây dựng và ban hành nhằm đưa ra các chuẩn mực để xác định, kiểm soát, theo dõi những ảnh hưởng của tổ chức, doanh nghiệp đến môi trường. Từ đó, giảm thiểu tác động gây tổn hại đến môi trường cũng như đưa ra phương pháp quản lý và cải tiến hệ thống quản lý môi trường cho bất kỳ tổ chức, doanh nghiệp nào áp dụng nó.
Mục đích của bộ tiêu chuẩn ISO 14000 là đưa cho các tổ chức khuôn khổ để bảo vệ môi trường và ứng phó với các điều kiện môi trường biến đổi cân bằng với nhu cầu về kinh tế – xã hội. Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu cho phép một tổ chức đạt được kết quả dự kiến đặt ra đối với hệ thống quản lý môi trường của mình.
Cách tiếp cận có hệ thống để quản lý môi trường có thể cung cấp cho cấp quản lý cao nhất thông tin để xây dựng thành công trong thời gian dài và tạo ra các lựa chọn để đóng góp vào sự phát triển bền vững. Tiêu chuẩn này cũng như các tiêu chuẩn khác, không nhằm mục đích nâng cao hoặc thay đổi yêu cầu pháp lý của tổ chức.
Ngoài ra, ISO 14000 có thể áp dụng được cho mọi tổ chức, không phân biệt quy mô, loại hình và bản chất…
>>> Xem thêm: Xây dựng và Chứng nhận Hệ thống Quản lý Môi trường theo ISO 14001:2015
