Cân bằng sinh thái là gì ? Ý nghĩa của cân bằng hệ sinh thái

Cân bằng hệ sinh thái là một trong những khái niệm không phải mới nhưng chưa bao giờ hết nóng. Đây là một trong những vấn đề được cả thế giới quan tâm khi môi trường sống của con người và sinh vật đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Bài viết này diendaniso.com xin chia sẻ cho bạn về cân bằng hệ sinh thái là gì ? Ý nghĩa của cân bằng hệ sinh thái

KHÁI NIỆM CÂN BẰNG SINH THÁI

Như bài trong đây diendaniso đã chia sẻ cụ thể cho bạn về khái niệm hệ sinh thái là gì ? Theo đó thì hệ sinh thái chính là một trong những khái niệm mở khá rộng. Đây là một hệ thống mở khá hoàn chỉnh bao gồm các sinh vật có sự sống và không có sự sống cùng song song tồn tại và phát triển trong môi trường. Những quần xã này có tác động qua lại thường xuyên với các nhân tố vô sinh của môi trường để tạo nên một hệ sinh thái hoàn chỉnh.

Trong một hệ sinh thái, vật chất luân chuyển từ các thành phần này sang thành phần khác. Đây là một chu trình tương đối khép kín. Trong điều kiện bình thường, tương quan giữa các thành phần của hệ sinh thái tự nhiên là cân bằng.

Cân bằng sinh thái là trạng thái ổn định tự nhiên của hệ sinh thái, hướng tới sự thích nghi cao nhất với điều kiện sống. Cân bằng sinh thái được tạo ra bởi chính bản thân hệ và chỉ tồn tại được khi các điều kiện tồn tại và phát triển của từng thành phần trong hệ được đảm bảo và tương đối ổn định.

Sự cân bằng sinh thái không phải là một trạng thái tĩnh mà chúng luôn luôn biến động. Khi có một tác nhân nào đó tác động đến bất kỳ một nhóm nào của hệ thì chúng sẽ biến đổi. Sự biến đổi của một thành phần trong hệ sẽ kéo theo sự biến đổi của các thành phần kế tiếp, dẫn đến sự biến đổi cả hệ. Sau một thời gian, hệ sẽ thiết lập được một cân bằng mới, khác với tình trạng cân bằng trước khi bị tác động. Bằng cách đó hệ biến đổi mà vẫn cân bằng. Trong quá trình này, động vật ăn cỏ và vi sinh vật đóng vai trò chủ đạo đối với việc kiểm soát sự phát triển của thực vật.

Các hệ sinh thái tự nhiên bền vững có đặc điểm là có rất nhiều loài, mỗi loài là thức ăn cho nhiều loài khác nhau. Có thể lấy một ví dụ như trong rừng rậm có rất nhiều loài sinh sống trong đó. Loài nhỏ hơn như chuột thường xuyên bị rắn, chó sói, cáo, chim ưng, cú mèo… săn bắt. Bình thường số lượng chim, trăn, thú, chuột cân bằng với nhau. Khi con người tìm bắt rắn và chim thì chuột mất kẻ thù, thế là chúng được dịp sinh sôi, nảy nở.

Ý NGHĨA CỦA CÂN BẰNG SINH THÁI

Cân bằng hệ sinh thái chính là một trong những khái niệm để mô tả sự cân bằng giữa các sinh vật sống trong cùng một hệ sinh thái như con người, động thực vật và môi trường của chúng. Những cá thể trong hệ sinh thái có tác động qua lại lẫn nhau tạo nên mối quan hệ hài hòa lành mạnh trong hệ sinh thái. Con người hiện nay nắm vai trò then chốt để đạt đến cân bằng sinh thái chính vì do tư duy vượt trội và có năng lực hơn nhiều các loài sinh vật khác.

Ý nghĩa của sự cân bằng sinh thái đến từ sự sinh tồn của các sinh vật trong toàn bộ hệ sinh thái. Các mối quan hệ trong này liên quan nổi bật nhất với nhau theo chuỗi thức ăn. . Sự sống của mọi sinh vật diễn ra cân bằng sinh thái. Hệ sinh thái thích hợp cho phép mọi sinh vật phát triển và sinh sản như mong đợi. Sự tồn tại liên tục của sinh vật là do cân bằng sinh thái.

• Bảo vệ đa dạng sinh học: Cân bằng hệ sinh thái đảm bảo rằng các loài thực vật và động vật có cơ hội tồn tại và phát triển trong môi trường tự nhiên của họ. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học, giữ cho các loài trong hệ sinh thái tương tác và giúp duy trì chu trình thức ăn và môi trường ổn định.
• Giữ cân bằng dân số: Khi một phần trong hệ sinh thái bị thay đổi mạnh mẽ hoặc bị ảnh hưởng nghiêm trọng, có thể dẫn đến sự gia tăng không kiểm soát dân số của một loài hoặc ngược lại, dẫn đến sự suy giảm không cân đối. Cân bằng hệ sinh thái giữ cho các loài sống trong môi trường thích hợp và giúp duy trì một hệ sinh thái ổn định.
• Bảo vệ nguồn tài nguyên: Cân bằng hệ sinh thái đảm bảo sử dụng tài nguyên thiên nhiên, như nước, đất, và không khí, một cách hợp lý và bền vững. Điều này giúp duy trì nguồn tài nguyên cho các thế hệ sau và đảm bảo sự phát triển bền vững.

• Tạo môi trường ổn định: Cân bằng hệ sinh thái giúp duy trì môi trường ổn định và tăng cường khả năng chống chịu của hệ sinh thái trước các thay đổi tự nhiên hoặc con người.
• Sự tồn tại của con người: Cân bằng hệ sinh thái đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự tồn tại của con người. Hệ sinh thái cung cấp các dịch vụ sinh thái quan trọng như cung cấp nước, thực phẩm, không khí trong lành, và cân bằng khí hậu.

MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN GÂY MẤT CÂN BẰNG SINH THÁI

Hiện nay tình trạng mất cân bằng sinh thái đang diễn ra ở nhiều quốc gia trên thế giới. Chúng trở thành vấn đề nóng của bất cứ quốc gia nào. Do tác động môi trường có thể dẫn đến hệ sinh thái bị mất cân bằng ảnh hưởng hầu hết đến các cá thể có trong toàn bộ hệ sinh thái.

Một số nguyên nhân gây nên mất cân bằng hệ sinh thái có thể kể đến như sau:

Do tác động của môi trường tự nhiên: Thường do những tác động thời tiết cực đoan từ tự nhiên như núi lửa hoạt động, lũ lụt và cháy rừng tự nhiên làm ảnh hưởng đến những sinh vật sống trong khu vực đó.

Do tác động của con người: Do con người như khai thác rừng bừa bãi hay là việc gây ô nhiễm môi trường, việc gây ô nhiễm môi trường là tác động mạnh nhất đến với sự mất cân bằng sinh thái.

BIỆN PHÁP BẢO VỆ CÂN BẰNG HỆ SINH THÁI

Như trên bạn đã thấy được ý nghĩa quan trọng của hệ sinh thái đến đời sống con người và hệ sinh vật tự nhiên. Chính vì thế các biện pháp bảo vệ cũng như duy trì đa dạng hệ sinh thái có thể kể đến như:

Bảo vệ hệ sinh thái rừng:

• Xây dựng kế hoạch để khai thác nguồn tài nguyên rừng ở mức độ phù hợp.
• Xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia,…
• Trồng rừng.
• Phòng cháy rừng.
• Vận động đồng bào dân tộc ít người định canh định cư.
• Phát triển dân số hợp lí, ngăn cản việc di dân tự do tới ở và trồng trọt trong rừng.
• Tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục về bảo vệ rừng.

Bảo vệ hệ sinh thái biển:

• Có kế hoạch khai thác tài nguyên biển ở mức độ vừa phải, bảo vệ và nuôi trồng các loài sinh vật biển quý hiếm, đồng thời chống ô nhiễm môi trường biển.

>>> Thời tiết cực đoan là gì ? Nhưng ảnh hưởng của chúng đến môi trường sống

Việc duy trì cân bằng hệ sinh thái đòi hỏi sự cộng tác và chú trọng từ cộng đồng quốc tế và các quốc gia, tổ chức, và cá nhân. Mỗi người đều có thể đóng góp vào việc bảo vệ và duy trì cân bằng hệ sinh thái bằng cách hành động bền vững và bảo vệ môi trường tự nhiên.