Trong việc lập kế hoạch chiến lược kinh doanh ngoài việc áp dụng mô hình SWOT thì các nhà quản trị thường áp dụng đồng thời ma trận BCG để phân tích đánh giá vị thế cạnh tranh về sự tăng trưởng và thị phần của sản phẩm. Vậy ma trận BCG là gì ? cách tính ma trận BCG như thế nào cùng diendaniso.com tìm hiểu trong bài viết ngày hôm nay.
Nội dung
MA TRẬN BCG LÀ GÌ ?
Ma trận BCG được viết tắt bởi cụm từ Boston Consulting Group hay còn được gọi với tên ma trận tăng trưởng. BCG giúp cung cấp cho các nhà quản trị doanh nghiệp một khuôn khổ để phân tích sản phẩm theo tăng trưởng và thị phần.
Ma trận BCG được cấu tạo và chia thành 4 phần cụ thể giúp phân tích về tăng trưởng thị trường cùng với thị phần tương ứng. Được thể hiện trực quan bằng sơ đồ sau:
- Con chó: Đây là những sản phẩm có mức tăng trưởng thấp hoặc thị phần.
- Dấu hỏi: Các sản phẩm ở các thị trường tăng trưởng cao với thị phần thấp.
- Ngôi sao: Sản phẩm ở các thị trường tăng trưởng cao với thị phần cao.
- Bò sữa: Sản phẩm ở các thị trường tăng trưởng thấp với thị phần cao.
Thông qua ma trận BCG này doanh nghiệp sẽ phân tích được các khía cạnh của ma trận tương ứng với trục tung và trục hoành đó.:
- Thị phần (Market Share): Thị phần của sản phẩm trên thị trường là thấp hay cao.
- Triển vọng phát triển (Market Growth): Khách hàng tiềm năng trong thị trường có triển vọng phát triển hay không.
PHÂN TÍCH MA TRẬN BCG
Được thể hiện khá đơn giản chỉ có 2 chiều với 4 góc phần tư.
- SBU ngôi sao
Những sản phẩm khi được xếp vào danh mục ngôi sao này thường có tiềm năng tăng trưởng về thị phần và doanh thu cao nhất. Sản phẩm ngôi sao có những lợi thế tối ưu về việc cạnh tranh cùng nhiều cơ hội để phát triển lợi nhuận và tăng trưởng trong dài hạn. Những sản phẩm nằm trong phân khúc ngôi sao này có sự sinh lời tiềm năng cao và tự đáp ứng được các nhu cầu về vốn. Tuy nhiên để dẫn đầu vị thế cần có một số lượng vốn đầu tư nhất định.
- SBU dấu chấm hỏi
Những sản phẩm nằm trong phân khúc dấu chấm hỏi thường có vị thế cạnh tranh và thị phần tương đối thấp. Tuy nhiên trong dài hạn thì sản phẩm này thường có sự tăng trưởng trong dài hạn về lợi nhuận. SBU này có thể được trưởng thành SBU ngôi sao nếu được chú ý nuôi dưỡng vì chúng cần số lượng vốn đầu tư lớn và cần đánh giá đúng thực chất tiềm năng để có kế hoạch đầu tư đúng lúc.
- SBU con bò sữa
Nhóm sản phẩm bò sữa thường là những ngành có thị phần cao và tăng trưởng thấp. Thế mạnh này xuất phát từ tiết kiệm chi phí nhờ vào quy mô đường cong kinh nghiệm. SBU này khả năng sinh lợi cao nhưng chúng lại không có cơ hội phát triển và tốc độ của sự tăng trưởng ngành rất thấp. Vốn đầu tư cho dòng sản phẩm thuộc loại bò sữa tương đối thấp và có nguồn lợi nhuận rộng rãi.
- SBU con chó
Mức độ cạnh tranh yếu và thị phần thấp, đây là một trong những ngành tăng trưởng chậm. SBU này triển vọng rất thấp vì chúng đòi hỏi lượng đầu tư lớn nhưng chỉ để duy trì một phần thị phần rất thấp, rất ít cơ hội để đem về lợi nhuận cao.
Một chiến lược marketing phải đảm bảo tăng cường hoặc duy trì hoạt động hỗ trợ cho các sản phẩm “ngôi sao” (ngay từ thời điểm thị trường phát triển mạnh và mang lại lợi nhuận, dẫn đến việc nhiều đối thủ cạnh tranh gia nhập và đầu tư thêm để tăng thị phần) và “dấu hỏi” (nhằm giành thị phần cao hơn trên những thị trường hấp dẫn).Nhưng cần giảm bớt đầu tư vào “bò sữa” (khi tốc độ tăng trưởng của thị trường thấp khiến cho thị trường trở nên kém hấp dẫn đối thủ cạnh tranh), và bỏ qua hay kết thúc tất cả những sản phẩm “con chó”.
LỢI ÍCH CỦA MA TRẬN BCG
Với việc áp dụng ma trận BCG trong phân tích sản phẩm doanh nghiệp của bạn sẽ đạt được những lợi ích như sau:
- BCG rất đơn giản để sử dụng và giải thích, vì chỉ có hai chiều và bốn góc phần tư
- Giúp doanh nghiệp của bạn hiểu được cặn cẽ các vấn đề về nghiên cứu sản phẩm nhằm chủ động đầu tư phù hơp.
- Ma trận BCG được ra đời từ những năm 1970 và đã được chứng minh là công cụ hiệu quả mạnh mẽ trong việc phân tích sản phẩm kinh doanh.
- Đây là một mô hình quan trọng để phân bổ nguồn lực cho các công ty theo đuổi mục tiêu thị phần và tìm kiếm lợi ích từ đường cong kinh nghiệm
- Công ty có cơ sở để phân bổ nguồn lực cho các đơn vị kinh doanh của mình, dựa trên vị thế cạnh tranh và cơ hội thị trường – đưa ra quyết định dựa trên chiến lược hơn
- Ma trận có lợi hơn cho các hoạt động sản xuất quy mô lớn, nơi lợi ích của đường cong kinh nghiệm có thể được thực hiện – nghĩa là, ở đó chúng là mối tương quan chặt chẽ giữa khả năng sinh lời của thị phần
Là một nhà kinh doanh bạn sẽ nhận thấy giá trị và ý nghĩa của ma trận BCG. Một số chú ý khi bạn sử dụng ma trận BCG:
- Với một sản phẩm mà hiện thị trường phát triển cũng chưa phải là thước đo đầy đủ và chính xác về tính hấp dẫn của thị trường.
- Thị trường chia sẻ là thước đo về năng lực sản sinh ra tiền bạc mặt hàng đó.
- Vòng đời của các danh mục sản phẩm có khả năng không giống nhau và quy về một chuẩn chắc chắn
VÍ DỤ VỀ MA TRẬN BCG
Có thể nói tập đoàn Samsung là một tập đoàn đa ngành nghề. Họ sở hữu rất nhiều loại sản phẩm đa dạng từ thiết bị điện tử, thiết bị nghe nhìn, tivi, đồng hồ vv. Thị phần thiết bị nghe nhìn của samsung được xếp hạng vào nhóm thị phần dấu chấm hỏi. Chính là thị phần có sự cạnh tranh nhưng chỉ chiếm một thị phần khá nhỏ.
- Nhóm sản phẩm ngôi sao của samsung chính là Sản phẩm tivi LED Và OLED. Chúng có sức tiêu thị lớn và có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường.
- Nhóm thị phần bò sữa của tập đoàn thường bao gồm các sản phẩm thuộc phân khúc thiết bị gia dụng như: Tủ lạnh, máy giặt, thiết bị hỗ trợ nấu ăn vv. Những sản phẩm này sẽ giúp doanh nghiệp dành được thị phần tốt trên phân khúc cùng ngành và có khả năng phát triển mạnh trong tương lai.
- Các sản phẩm con chó là những sản phẩm đồng hồ smart của samsung. Những nhóm sản phẩm này khi ra mắt đã chịu sự cạnh tranh gay gắt của các đối thủ như Apple. Dòng sản phẩm này cần phải thu hồi vốn một cách kịp thời.
>> Xem thêm: Quản lý vòng đời sản phẩm (PLM) là gì ?
CÁC CHIẾN LƯỢC DỰA TRÊN PHÂN TÍCH BCG
Khi bạn áp dụng ma trận BCG sau đó lên chiến lược cho sản phẩm của mình. Thông thường một chiến lược dựa trên việc phân tích ma trận BCG sẽ có 4 chiến lược chủ đạo. Chúng sẽ thường bao gồm:
- Xây dựng – Đây là chiến lược tăng đầu tư cho sản phẩm giúp chúng có sự tăng trưởng về thị phần. Ví dụ như việc Đẩy một dấu chấm hỏi vào một ngôi sao và cuối cùng là một con bò sữa (chuỗi thành công)
- Nắm giữ – Sản phẩm sẽ thường sẽ không thể đầu tư do công ty giữ sản phẩm nằm trong một góc phần tư. Có thể lấy ví dụ như việc giữ một ngôi sao ở đó như một khoảng đầu tư cao hơn để chuyển một ngôi sao thành một con bò sữa hiện không thể thực hiện được.
- Thu hoạch – Trong giai đoạn này sản phẩm sẽ là bò sữa Lúc này công ty bạn giảm dần số tiền đầu tư và cố gắng thu hoạch dòng tiền tối đa từ sản phẩm nói trên để làm tăng lợi nhuận chung.
- Thoái vốn – Quan sát tốt nhất trong trường hợp các sản phẩm thị phần chó thường được thoái vốn để giải phóng số tiền đã bị mắc kẹt trong doanh nghiệp.
Với việc sử dụng ma trận BCG chính là cách tốt nhất để giúp phân tích các danh mục đầu tư kinh doanh. Nhờ có ma trận BCG sẽ giúp doanh nghiệp của bạn xác định được mình cần phải tập kết nguồn lực phát triển như thế nào cho hiệu quả. Ngoài ra các doanh nghiệp cũng cần được nhận thức việc nên đầu tư chăm chút cho từng loại sản phẩm như thế nào cho phù hợp. Việc phát triển những sản phẩm thuộc nhóm “ngôi sao” và “dấu chấm hỏi” sẽ làm tăng thị phần nhanh chóng tại một số ngành hàng. Nếu đầu tư vào những sản phẩm thuộc nhóm “bò sữa”, nhà quản lý doanh nghiệp nên chú ý đến việc làm mới sản phẩm phân phối thông qua việc nâng cấp và hiện đại hóa nhằm đảm bảo tốc độ phát triển của sản phẩm này.
Hy vọng qua bài viết của chúng tôi đã giúp cho các bạn biết được ma trận BCG là gì? Và cách ứng dụng ma trận BCG trong chiến lược kinh doanh thành công.
