Với người lao động thì tiền lương luôn là vấn đề quan tâm lớn của họ. Đây chính là nguồn thu nhập chính đảm bảo cuộc sống và tích lũy tái sản xuất sức lao động của họ. Trong số đó tiền lương tối thiểu là vấn đề họ quan tâm hàng đầu. Trong bài viết này diendaniso.com sẽ cùng bạn đi tìm hiểu tiền lương tối thiểu là gì ? Thực tế mức lương tối thiểu tại Doanh Nghiệp Việt
Nội dung
TIỀN LƯƠNG LÀ GÌ ?
Theo Luật Lao Động có đưa ra định nghĩa tiền lương chính là số tiền mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc. Tiền lương sẽ thường là mức lương trả theo công việc hoặc chức danh đi kèm phụ cấp và các khoản bổ sung khác.
Theo đó mức lương theo công việc hoặc chức danh chính là thành phần chính của tiền lương. Tiền lương này sẽ được xác định dựa trên mức độ phức tạp của công việc đánh giá thông qua trình độ đào tạo, kỹ năng và trách nhiệm của công việc.
MỨC LƯƠNG TỐI THIỂU LÀ GÌ ?
Đây là mức lương thấp nhất do Nhà nước quy định mà người sử dụng lao động cần phải trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm đảm bảo mức sống tối thiểu của họ và gia đình với điều kiện phát triển kinh tế – xã hội.
ĐẶC ĐIỂM CỦA TIỀN LƯƠNG TỐI THIỂU
Khi nhắc đến tiền lương tối thiểu là nhắc đến mức lương được căn cứ xác lập theo vùng và theo tháng. Tiền lương tối thiểu sẽ được điều chỉnh theo thời kì căn cứ vào mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ.
Mối tương quan giữa tiền lương tối thiểu và mức lương trên thị trường chính là chỉ số giá tiêu dùng và tốc độ tăng trưởng kinh tế cùng quan hệ cung cầu lao động. Ngoài ra còn căn cứ vào mức độ lạm phát của nền kinh tế.
Do đây là mức lương tối thiểu người chủ lao động trả cho người lao động nên sẽ chính là khoản tiền được xác định để lấy làm trung tâm cho sự thỏa thuận về lương chính thức của người lao động. Ngoài ra còn thể hiện qua một số đặc điểm như:
- Được xác định tương ứng với trình độ lao động giản đơn nhất, chưa qua đào tạo nghề;
- Tương ứng với cường độ lao động nhẹ nhàng nhất, không đòi hỏi tiêu hao nhiều năng lượng, thần kinh, cơ bắp;
- Tương ứng với môi trường và điều kiện lao động bình thường;
- Bảo đảm nhu cầu tiêu dùng ở mức độ tối thiểu cần thiết cho bản thân người lao động;
- Phù hợp với giá sinh hoạt ở vùng và điều kiện kinh tế – xã hội chung của quốc gia.
PHÂN LỢI TIỀN LƯƠNG TỐI THIỂU
Việc phân loại để trả tiền lương tối thiểu sẽ căn cứ vào khu vực, loại hình công việc và theo hình thức trả lương của chủ lao động.
- Phân loại theo khu vực: Sẽ có phân chia Mức lương tối thiểu dành cho người lao động làm trong khu vực công và làm ngoài khu vực công.
- Phân theo chủ thể trả lương: Lương tối thiểu do người sử dụng lao động quy định, Do Hiệp hội các nhà sản xuất kinh doanh quy định và do nhà nước quy định.
- Phân Theo ngành nghề: lương tối thiểu dành cho nhóm ngành nông nghiệp nhóm ngành khai khoáng, nhóm ngành hóa chất, nhóm ngành xây dựng,..
- Phân Theo loại công việc: lương tối thiểu dành cho người lao động trong lĩnh vực lọc hóa dầu, trong lĩnh vực thăm dò dầu khí; lương tối thiểu dành cho công nhân trực tiếp thi công tại các công trình, kỹ sư quản lý, giám sát công trình,…
VAI TRÒ CỦA TIỀN LƯƠNG TỐI THIỂU
Nhờ việc quy định tiền lương tối thiểu mà nhà nước sẽ có cơ sở để xác định được mức tiền lương thực tế cho người lao động dựa trên tính chất công việc, điều kiện lao động để đảm bảo quyền lợi tối thiểu cho họ.
Tiền lương tối thiểu còn có tác động lớn đến điều kiện kinh tế – xã hội, đến cung, cầu, tình trạng lạm phát và quá trình công nghiệp hoá đất nước.
Tiền lương tối thiểu có vị trí và vai trò rất quan trọng. Hiện nay, chế độ tiền lương bao gồm các nội dung cơ bản: tiền lương tối thiểu, hệ thống thang bảng lương, các chế độ phụ cấp lương, chế độ tiền thưởng. Trong đó tiền lương tối thiểu có vị trí đặc biệt, nó là mức “sàn”, là cơ sở để xác định các nội dung khác trong chế độ tiền lương.
Tiền lương tối thiểu giúp đảm bảo tính pháp lý cho người lao động trong mọi ngành nghề. Những khu vực có tồn tại quan hệ lao động. Ngoài ra đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động phù hợp với sự phát triển chung của nền kinh tế.
Tiền lương tối thiểu còn là công cụ điều tiết của Nhà nước trên phạm vi toàn xã hội và trong từng cơ sở kinh tế.
Tiền lương tối thiểu loại bỏ sự bóc lột có thể xảy ra đối với người làm công ăn lương trước sức ép của thị trường.
Tiền lương tối thiểu bảo vệ sức mua cho các mức tiền lương trước sự gia tăng của lạm phát và các yếu tố kinh tế khác.
Tiền lương tối thiểu, là cơ sở tính các mức lương tiếp theo trong thang, bảng lương. Vì thế, ở những công việc tương đương người lao động sẽ được trả mức lương tương đương.
Tiền lương tối thiểu phòng ngừa xung đột, tranh chấp lao động. Sự xác định thoả đáng các mức tiền lương tối thiểu có thể xoá bỏ một trong những nguyên nhân gây nên xung đột giữa chủ và thợ để thúc đẩy kinh tế phát triển.
TÌM HIỂU TIỀN LƯƠNG TỐI THIỂU TRÊN THẾ GIỚI
Trên thế giới có đề cập đến mức lương tối thiểu này từ những năm 1928 trong công ước của Tổ chức lao động Quốc tế (ILO) và Công ước số 131 năm 1970.
Do đó ngày nay các quốc gia có thể quy định mức lương tối thiểu chung, lương tối thiểu theo ngành, theo vùng. Ở Việt Nam hiện nay có mức lương tối thiểu chung và mức lương tối thiểu áp dụng trong các đơn vị sử dụng lao động có yếu tố nước ngoài.
Chính phủ quyết định và công bố mức lương tối thiểu cho từng thời kì sau khi lấy ý kiến của đại diện công đoàn và đại diện người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động có thể quy định mức lương tối thiểu áp dụng riêng trong đơn vị nhưng không được thấp hơn mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định.
Khi chỉ số giá sinh hoạt thay đổi, mức lương tối thiểu có thể được điều chỉnh lại cho phù hợp. Mức lương tối thiểu còn được dùng để tính các mức lương khác trong hệ thống thang, bảng lương và để tính một số chế độ phụ cấp lương theo phương pháp hệ số.
Lương tối thiểu được Tổ chức Lao động quốc tế quan tâm và quy định từ rất sớm, ngay trong Công ước số 26 ngày 30/5/1928, khoản 3 Điều 3 quy định:
“Các mức lương tối thiểu được ẩn định là bắt buộc với những người sử dụng lao động và người lao động hữu quan, những mức lương đó không thể bị hạ thấp dù là bằng thoả thuận cá nhân hay hợp đồng tập thể, trừ khi nhà chức trách cỏ thẩm quyền cho phép chung hoặc cho phép đặc biệt”.
Công ước số 131 năm 1970 của Tổ chức Lao động quốc tế về ấn định tiền lương tối thiểu và Khuyến nghị số 135 kèm theo cũng đề cập “đảm bảo cho người làm công ăn lương sự đảm bảo xã hội cần thiết dưới dạng mức tiền lương tối thiểu đủ sổng”. Tiền lương tói thiểu chính là mức tiền lương thấp nhất đảm bảo duy trì cuộc sống ở mức tối thiểu cho người lao động. Mức tiền lương thấp nhất này mang tính bắt buộc, buộc người sử dụng lao động phải trả ít nhất là bằng chứ không được thấp hơn, nếu trả ít hơn đồng nghĩa với vi phạm pháp luật và người lao động không thể đảm bảo trang trải cho các nhu cầu sinh sống tối thiểu, đảm bảo tái sản xuất sức lao động.
Ở Việt Nam, mức tiền lương tối thiểu được xác định:
“Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội” (khoản 1 Điều 91 Bộ luật lao động năm 2019).
>> Xem thêm: Tiền lương danh nghĩa là gì ?
Theo: Bộ luật lao động năm 2019
