Để phát triển nền kinh tế thì những Quốc gia kém phát triển có thể sử dụng nguồn vốn đi vay ưu đã từ các nước phát triển. Nguồn vốn này là vốn ODA. Đây là nguồn vốn quan trọng đối với các nước cần để tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo trong tương lai. Vậy vốn ODA là gì? Nguồn vốn ODA có từ đâu? Cùng diendaniso.com tìm hiểu ngay nhé !
Nội dung
VỐN ODA LÀ GÌ ?
Vốn ODA viết tắt từ cụm từ Official Development Assistance hay hỗ trợ phát triển chính thức. Đây là một trong những hình thức đầu tư nước ngoài dưới dạng các khoản cho vay không lãi suất hay lãi suất thấp với thời gian dài. Với mục đích hỗ trợ phát triển nên các nguồn vốn này giúp phát triển kinh tế và nâng cao phúc lợi ở nước được đầu tư.
Các chủ thể cho vay nước ngoài thường sẽ là chính phủ, các nước trực thuộc Liên hợp quốc, Tổ chức phi chính phủ, Tổ chức tài chính quốc tế (Ngân hàng thế giới WB, Quỹ tiền tệ quốc tế IMF, vv).
Việt Nam là nước nhận nhiều nguồn viện trợ ODA từ các quốc gia đang phát triển, nhiều nhất là Nhật Bản. Trong giai đoạn 1993 – 2020, nguồn vốn ODA đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo, từng bước đưa Việt Nam gia nhập câu lạc bộ các quốc gia có mức thu nhập trung bình.
ĐẶC ĐIỂM CỦA VỐN ODA
Theo như khái niệm mà chúng ta vừa xem bên trên thì nguồn vốn ODA này có những đặc điểm như sau:
-
Nguồn vốn hợp tác phát triển:
Với hình thức vốn ODA này chính là chủ chương của các chính phủ giữa các nước phát triển, tổ chức Quốc tế giúp đỡ cho các nước nghèo, chậm phát triển bằng những khoản cho vay ưu đãi. Bên được nhận viện trợ sẽ cần có trách nhiệm sử dụng nguồn vốn đúng mục đích nhằm tạo điều kiện phát triển kinh tế cũng như cải thiện điều kiện và đời sống của người dân.
-
Nguồn vốn nhiều ưu đãi:
Nguồn vốn ODA được hỗ trợ cho các tổ chức bằng khá ưu đãi dao động từ vài phần trăm/ năm. Đặc biệt nếu là ngân hàng thế giới World Bank thì khoản vay sẽ có mức lãi suất 0%/ năm. Bên cạnh đó, vốn ODA có thời hạn cho vay dài, thường trên 30 năm đi kèm với mức lãi suất tín dụng thấp, thời gian ân hạn cũng tương đối dài,…
-
Kèm theo điều kiện ràng buộc:
Mức lãi suất ưu đãi cũng đi kèm với những điều kiện rằng buộc. Các nước khi nhận viện trợ sẽ đề xuất những chính sách, quy định ràng buộc về kinh tế, chính trị có ảnh hưởng đến các tổ chức cho vay ODA.
PHÂN LOẠI CÁC NGUỒN VỐN ODA
Các nguồn vốn ODA thường có các loại như sau:
- Viện trợ không hoàn lại: Đây chính là nguồn vốn vay viện trợ cho các nước nghèo kém phát triển và không cần phải hoàn trả lại dựa trên thỏa thuận của nước viện trợ.
- Viện trợ có hoàn lại: Đây là khoản vay vốn có lãi suất thấp và thời gian tương đối dài.
- Vốn ODA hỗn hợp: Loại vốn này chính là kết hợp của hai loại trên, bao gồm một phần viện trợ không hoàn lại và một phần viện trợ có hoàn lại.
ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA NGUỒN VỐN ODA
Nguồn vốn ODA được lập ra nhằm những mục đích cao cả hỗ trợ cho các nước kém phát triển giúp xóa đói giảm nghèo và các chế độ phúc lợi xã hội. Cụ thể có những ưu điểm như sau:
- Vốn ODA là dòng vốn đầu tư nước ngoài được đầu tư vào trong nước nhằm đầu tư xây dựng kết cấu cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội, mở rộng và phát triển sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cải thiện đời sống cho người dân và bảo vệ, tái tạo môi trường sinh thái thiên nhiên.
- Vốn ODA hỗ trợ phát triển các cơ sở hạ tầng nhằm đẩy nhanh phát triển kinh tế.
- Lãi suất thấp (từ 0% đến 2% / năm).
- Thời gian vay và thời gian ân hạn dài (thông thường sẽ là từ 25-40 năm mới cần hoàn trả và 8-10 năm để ân hạn).
- Trong nguồn vốn ODA luôn có thấp nhất 25% của tổng số vốn không hoàn lại.
Nhược điểm của vốn ODA
Với nhiều ưu điểm như trên tuy nhiên xét về phương diện pháp lý thì đây vẫn là những khoản vay. Các quốc gia được viện trợ sẽ cần đi kèm những điều kiện có lợi cho nước viện trợ về mặt chính trị, thị trường hay an ninh quốc phòng vv.
- Về mặt kinh tế thì những Quốc gia một khi nhận viện trợ ODA cần thiết phải từng bước mở cửa thị trường và có thể sẽ phải bảo hộ hàng hóa của nước viện trợ và thuế suất bằng 0.
- Một khi nhận viện trợ ODA có thể khiến các quốc gia nhận viện trợ phải mua hàng hóa của nước viện trợ trong đó có những hàng hóa không cần thiết
- Các danh mục dự án liên quan đến ODA cần có sự đồng ý của các nước viện trợ vốn ODA.
- Với việc sử dụng tiếp nhận nguồn vốn ODA này nếu rơi vào các Quốc gia có trình độ quản lý yếu kém có thể sẽ có rủi ro trở thành nợ nần trong tương lai.
>>> Thời gian hoàn vốn là gì? Cách tính thời gian hoàn vốn
CÁC HÌNH THỨC CUNG CẤP VỐN ODA
Về các hình thức cung cấp vốn ODA thì có được quy định trong điều 4 Nghị định 56/2020/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn ODA quy định có 4 phương thức cung cấp vốn ODA như sau:
- Chương trình.
- Dự án.
- Phi dự án.
- Hỗ trợ ngân sách.
TÌNH HÌNH HỖ TRỢ VỐN ODA CHO VIỆT NAM
Trong lịch sử phát triển kinh tế của Việt Nam thì nước ta có nhiều thời kì nhận vốn ODA khá nhiều trên thế giới. Tính từ năm 1993 đến nay thì nước ta đã tiếp nhận 80 tỷ USD nguồn vốn ODA từ các Quốc gia phát triển trên thế giới. Trong đó có 7 tỷ USD là viện trợ không hoàn lại, 1,63 tỷ USD là vốn vay kèm ưu đãi với lãi suất thấp. hơn 70 tỷ USD còn lại là vốn vay với lãi suất dưới 2%.
Trong số này thì Nhật Bản là nước viện trợ vốn ODA lớn nhất cho Việt Nam chiếm gần 40% tổng nguồn vốn ODA của nước ta với tổng số vốn tài trợ là 15,05 tỷ USD tính từ năm 2000 đến 2016.
Việc được nhiều Quốc gia đã nhận viện trợ cho Việt Nam cho thấy việc sử dụng nguồn vốn viện trợ hợp lý giúp đưa Việt Nam từ nước nghèo bước sang trang mới trở thành nước đang phát triển trong những năm qua.
