Trong thế giới hiện đại như ngày nay cuộc sống phát triển tạo nên chuỗi quan hệ gắn kết giữa con người và các chủ thể khác nhau. Việc nhận thức theo tư duy hệ thống chính là kỹ năng cần thiết có ảnh hưởng nhất đinh đến các kết qua kinh doanh của doanh nghiệp. Tư duy hệ thống rất hữu ích trong việc giúp các nhóm nhận thức rõ hơn về cách họ tương tác với nhau và trong nhóm, đồng thời giúp họ hiểu được kết quả mà họ đang tạo ra. Bài viết này diendaniso.com xin chia sẻ cho bạn về kiến thức cụ thể về tư duy hệ thống.
Nội dung
TƯ DUY HỆ THỐNG LÀ GÌ ?
Tư duy hệ thống hay tiếng anh là System Thinking là một cụm từ mô tả cách thức nhìn nhận, đánh giá vấn đề dựa trên sự liên kết sự vật, sự việc trước mắt với những yếu tố xung quanh chúng.
Nói một cách đơn giản hơn thì việc tư duy hệ thống chính là cách nhìn nhận thế giới với một tập hợp các hệ thống liên kết lại với nhau. Thay chỉ vì tập trung vào các bộ phận riêng lẻ thì chúng giúp ta có thể hiểu được các mối quan hệ giữa các yếu tố trong một hệ thống và cách chúng tác động qua lại với nhau. Từ đó có thể đưa ra được các giải pháp hiệu quả cho các vấn đề phức tạp.
ĐẶC ĐIỂM CỦA TƯ DUY HỆ THỐNG
Theo khái niệm trên bạn có thể thấy được thì tư duy hệ thống nhìn nhận vấn đề một cách tổng thể chứ không chỉ tập trung vào từng yếu tố riêng lẻ. Nhờ đó thì chúng ta có thể hiểu hết được các mối liên hệ giữa các yếu tố trong hệ thống và chúng có tác động qua lại với nhau. Việc nắm bắt được bức tranh toàn cảnh này giúp đưa ra được những quyết định sáng suốt và hiệu quả hơn. Những đặc điểm đó đứợc thể hiện theo những khía cạnh như:
Tính đa chiều
Tính đa chiều là một trong những đặc điểm cốt lõi của tư duy hệ thống. Chúng được thể hiện việc xem xét vấn đề ở nhiều góc độ khác nhau. Nhờ đó chúng giúp nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện nhất.
Tính có mục tiêu
Một đặc điểm của việc tư duy hệ thống chính là chúng luôn luôn hướng đến việc giải quyết một vấn đề hoặc đạt được một mục tiêu cụ thể.
Tính phản biện
Những ai có lối tư duy theo hệ thống thì họ sẽ luôn đặt ra những câu hỏi cho những vấn đề hiển nhiên để từ đó giúp tìm ra những cách có tác động lâu dài
Tính sáng tạo
Theo lối tư duy hệ thống có cái nhìn bao quát và vượt ra khỏi lối mòn suy nghĩ tư duy truyền thống. Chúng khuyến khích con người nhìn nhận vấn đề một cách tổng quát từ đó tìm đến giải pháp mới đột phá thay vì bố hẹp. Việc này có thể tạo ra những ý tưởng phương pháp giải quyết độc đáo.
Tính thực tiễn
Một đặc điểm vượt trội của tư duy hệ thống chính là tính thực tiễn. Thay vì chỉ tập trung vào lý thuyết hay phân tích trừu tượng tư duy hệ thống đề cao áp dụng kiến thức thực tế để tạo ra những thay đổi tích cực.
LỢI ÍCH CỦA TƯ DUY HỆ THỐNG
Việc tư duy hệ thống mang lại những lợi ích thiết thực như sau:
-
Nâng cao khả năng giải quyết vấn đề
Việc tư duy hệ thống nhìn nhận vấn đề một cách tổng thể nên xác định tốt các yếu tố có liên quan cũng như mối liên hệ của chúng. Từ đó hiểu rõ bản chất vấn đề và tìm ra nguyên nhân gốc rễ.
Bên cạnh việc tư duy một cách có hệ thống chúng còn giúp ta phân tích tốt các tác động của các giải pháp tiềm năng đối với toàn bộ hệ thống. Để khi dựa vào đó giúp chọn lựa ra giải pháp mang tích lâu dài.
-
Tăng cường hiệu quả hoạt động
Tư duy hệ thống tốt giúp giải quyết các điểm nghẽn và tối ưu hóa quy trình từ đó nâng cao tối đa hiệu suất hoạt động và sử dụng nguồn lực hiệu quả tránh lãng phí.
-
Phát triển kỹ năng lãnh đạo
Một nhà lãnh đạo rất cần thiết phải có khả năng nhìn nhận vấn đề một cách toàn cảnh, cũng như hiểu rõ tốt các yếu tố trong một hệ thống phức tạp. Với cách này có thể áp dụng được tư duy hệ thống của người lãnh đạo có thể nhìn được xa hơn và nhìn sâu vào vấn đề.
Bên cạnh đó việc tư duy hệ thống cũng giúp ban lãnh đạo nhận biết được các vấn đề phức tạp. Việc này đòi hỏi khả năng phân tích, sáng tạo cùng khả năng đưa ra các quyết định dựa trên nhiều yếu tố khác nhau.
-
Thích ứng nhanh và linh hoạt
Tư duy hệ thống có thể giúp cho con người có khả năng thích ứng nhanh trong mọi tình huống của cuộc sống. Từ đó có thể áp dụng được lối tư duy hệ thống với mỗi cá nhân sẽ có được một khả năng nhìn nhận được tốt các yếu tố cũng như mối quan hệ phức tạp trong một hệ thống lớn hơn.
Khi đối mặt với những thay đổi, tư duy hệ thống giúp mỗi người nhìn thấy các hệ thống và quy trình hiện tại từ một góc nhìn toàn diện. Điều này giúp họ xác định các điểm mạnh và yếu, tìm ra cách tối ưu hóa hoặc thay đổi để thích ứng tốt hơn.
PHÂN LOẠI TƯ DUY HỆ THỐNG
Phân loại tư duy hệ thống hiện nay được chia thành nhiều tiêu chí khác nhau. Tùy theo từng tình huống mà bạn có thể chọn một trong các tiêu chí chính để phân loại như sau:
-
Tĩnh và động
Với hệ tư duy tĩnh thì sẽ chỉ tập trung vào mối quan hệ tương tác của sự vật tại một thời điểm cụ thể. Từ đó cho ra các kết quả khác nhau.
Tư duy động xem xét sự vận động của cả hệ thống tương tác một cách liên tục theo thời gian, xem chúng phát triển như thế nào, từ đó dự đoán xu hướng có độ chuẩn xác cao nhất.
-
Cứng và mềm
Việc tư duy hệ thống cứng hiện nay được áp dụng với nhiều trong các lĩnh vực như kỹ thuật, khoa học với những thứ có thể được định lượng bằng con số hoặc bằng phép tính trước khi đem ra so sánh.
Tư duy hệ thống mềm này có áp dụng các lĩnh vực khí định lượng như tình cảm, tâm lý, ước mơ vv.
-
Liên ngành và đơn ngành
Với một tư duy hệ thống liên ngành cần có sự liên kết và tổng hợp dữ liệu từ nhiều ngành nghề khác nhau.
Tư duy hệ thống đơn ngành chỉ cần sử dụng dữ liệu, kiến thức, phương pháp của một lĩnh vực mà chúng ta đang cần giải quyết. Ví dụ cần sửa chữa máy móc, tư duy hệ thống chỉ cần tập trung vào lĩnh vực cơ khí.
-
Toàn cầu và cục bộ
Tư duy theo hệ thống toàn cầu giúp phân tích các vấn đề dựa trên các mối liên hệ và tương tác ở phạm vi bên ngoài biên giới. Ví dụ như việc nhận định giá vàng tăng giảm, xu hướng đồng USD tăng giảm vv.
Tư duy hệ thống cục bộ chỉ cần tập trung ở một địa phương, một vùng miền, lớn lắm thì ở một quốc gia. Như chính sách giáo dục trong nước cần cải cách thế nào, hay việc tổ chức thi cuối cấp trên phạm vi toàn quốc.
CÁCH RÈN LUYỆN TƯ DUY HỆ THỐNG
Có thể thấy được tư duy hệ thống hiện không phải là một kỹ năng bẩm sinh mà hoàn toàn có thể rèn luyện được mỗi ngày. Một số cách để rèn luyện kỹ năng này như sau:
- Một phương pháp được khá nhiều người sử dụng chính là phương pháp Loci. Đây chính là một phương pháp sắp xếp dữ liệu vào một “cung điện kí ức” Tất cả các thông tin có liên quan đến nhau sẽ được đưa vào một phòng riêng biệt từ đó có thể tìm ra được các mối liên hệ để giải quyết vấn đề.
- Rèn luyện tư duy logic. Tính logic sẽ hỗ trợ bạn trong việc phân loại, sắp xếp dữ liệu theo một trật tự nhất định.
- Rèn luyện tư duy phản biện. Bạn cần tập suy nghĩ theo nhiều hướng, thay vì chấp nhận một quan điểm, nhận định là đúng.
>>> 6 chiếc mũ tư duy là gì ? Ứng dụng của 6 chiếc mũ tư duy