Nghiệp vụ thị trường mở là gì ? Đặc điểm, vai trò của nghiệp vụ thị trường mở

Một khái niệm khá quen thuộc với nhiều người khie nhắc đến tài chính là Nghiệp vụ thị trường mở (open-market operation). Đây được coi là một công cụ đắc lực của chính sách tiền tệ có liên quan đến việc mua bán tín phiếu và trái phiếu chính phủ với tư cách phương tiện để kiểm soát cung ứng tiền tệ. Bài viết này diendaniso.com sẽ cùng bạn đi tìm hiểu nghiệp vụ thị trường mở là gì ? Đặc điểm, vai trò của nghiệp vụ thị trường mở trong nền kinh tế.

NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ LÀ GÌ ?

Như ở bài trước chúng tôi đã chia sẻ về thị trường mở. Theo đó thì nghiệp vụ thị trường mở chính là việc Nhân hàng Nhà nước tiến hành việc mua, bán các loại giấy tờ có giá với các tổ chức tín dụng. Việc này nhằm kiểm soát để kiểm soát lượng tiền cung ứng trong nền kinh tế một cách hiệu quả nhất.

Ví dụ, Ngân hàng Trung ương (NHTW) có mục đích tăng cung tiền thì sẽ mua tín phiếu kho bạc từ các ngân hàng thương mại (NHTM) và công chúng. Việc này kéo theo lượng tiền dự trữ tại các ngân hàng đó tăng lên và điều này khiến cho các ngân hàng thương mại tăng cường cho vay hơn làm tăng lượng cung tiền trên thị trường.

Hiện nay ở Việt Nam, nghiệp vụ thị trường mở chủ yếu được thực hiện đối với các loại giấy tờ có giá thông qua hình thức đấu thầu. Các loại giấy tờ có giá được phép mua bán trong nghiệp vụ thị trường mở bao gồm:

• Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
• Trái phiếu Chính phủ (bao gồm: Tín phiếu Kho bạc, Trái phiếu Kho bạc, Trái phiếu công trình Trung ương,
• Công trái xây dựng Tổ quốc…)
• Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh
• Trái phiếu Chính quyền địa phương

ĐẶC ĐIỂM CỦA NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ

Nói đến nghiệp vụ thị trường mở là chúng ta nói đến các mối quan hệ tài chính giữa các chủ thể trong thị trường rộng lớn này. Chủ thể chính là Ngân hàng Nhà nước cùng các chủ thể khác. Một số đặc điểm của nghiệp vụ thị trường mở này được kể ra như sau:

• Quyết định sự thay đổi lượng tiền cung ứng trên thị trường

Có thể xem nghiệp vụ thị trường mở là một trong những công cụ cực kì quan trọng để điều tiết các chính sách tiền tệ trong nền kinh tế. Hoạt động mua bán các loại giấy tờ có giá trên thị trường mở sẽ khiến cho tăng giảm các cơ số tiền tệ có trong đó. Do đó, nó sẽ làm tăng hoặc giảm lượng tiền tệ cung ứng trên thị trường.

Như đã nói ở trên thì Ngân hàng Trung ương (NHTW) có mục đích tăng cung tiền thì sẽ mua tín phiếu kho bạc từ các ngân hàng thương mại (NHTM) và công chúng. Việc này kéo theo lượng tiền dự trữ tại các ngân hàng đó tăng lên và điều này khiến cho các ngân hàng thương mại tăng cường cho vay hơn làm tăng lượng cung tiền trên thị trường. Tương tự, điều trái ngược cũng xuất hiện khi NHTW thực hiện bán các giấy tờ có giá. Việc thanh toán khi mua các giấy tờ này sẽ làm giảm dự trữ của các NHTM. Tương tự, điều trái ngược cũng xuất hiện khi NHTW thực hiện bán các giấy tờ có giá. Việc thanh toán khi mua các giấy tờ này sẽ làm giảm dự trữ của các NHTM.

• Trái phiếu Chính phủ thường được ưu tiên sử dụng

Về mặt lý thuyết, NHTW có thể điều chỉnh lượng cung tiền thông qua bất kỳ loại giấy tờ có giá nào trong thị trường mở.

Thực tế thì hầu hết các giấy tờ này có tính thanh khoản khá thấp và chính vì thế nghiệp vụ thị trường mở này có diễn ra một cách hiệu quả hay không thì NHTW cần phải mua bán các loại giấy tờ có giá thật nhanh chóng, tiện lợi để điều chỉnh cung tiền kịp thời với từng thời điểm thích hợp.

Chính vì thế mà ở hầu hết các quốc gia, Trái phiếu Chính phủ thường được NHTW sử dụng trong thị trường mở vì nó đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên.

NHỮNG TIÊU CHÍ ĐỂ TRỞ THÀNH ĐỐI TÁC CỦA NHNN TRONG

Để trở thành đối tác của Ngân hàng Nhà nước trong nghiệp vụ thị trường mở đòi hỏi các chủ thể đó cần đáp ứng được những yêu cầu cụ thể như sau:

• Thứ 1, các đối tác phải đảm bảo một mức độ tin cậy nhất định.
• Thứ 2, quá trình giao dịch mua bán giữa các đối tác với NHTW phải có hiệu quả.

CÁC CHỦ THỂ THAM GIA NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ

Do tính chất mở của chúng mà các chủ thể tham gia vào nghiệp vụ thị trường mở là cực kì lớn và đá dạng với nhiều mục đích khác nhau. Nói chung, bất kỳ nhà đầu tư nào cũng có thể trở thành đối tác trong hoạt động thị trường mở, chỉ cần họ đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của NHTW.

Thông thường, các chủ thể tham gia thị trường mở bao gồm:

• Ngân hàng Trung ương
• Ngân hàng thương mại
• Các tổ chức tài chính phi ngân hàng
• Các nhà giao dịch trung gian

VAI TRÒ CỦA NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ

• Đối với thị trường tiền tệ

Nghiệp vụ thị trường mở đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thị trường tiền tệ, Việc được pháp luật quy định và thông qua khiến cho thị trường mua bán các giấy tờ có giá đã trở nên sôi động hơn với sự tham gia của NHTW, các NHTM và tổ chức tín dụng…

• Đối với ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng

Nghiệp vụ thị trường mở cũng giúp các tổ chức tín dụng sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực nhàn rỗi và giúp sinh lời trong khỏng thời gian nhất định. Đồng thời, nó cũng giúp các tổ chức tín dụng đa dạng hóa hoạt động của mình.

• Đối với Ngân hàng Nhà nước

Thực hiện nghiệp vụ thị trường mở giúp NHTW chủ động điều hành chính sách tiền tệ, điều tiết cung cầu vốn ngắn hạn tại các tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, nghiệp vụ thị trường mở còn giúp NHTW đưa ra định hướng về lãi suất thị trường để hạn chế những biến động của lãi suất.

>> Xem thêm: Tìm hiểu về tái cơ cấu nợ là gì? Đặc điểm và các hình thức tái cơ cấu nợ?

Lời kết

Hy vọng với những chia sẻ của diendaniso.com trên đây đã giúp cho bạn phần nào hiểu được hơn về nghiệp vụ thị trường mở và những kiến thức có liên quan đến thị trường mở và sự điều tiết của NHNN. Đừng quên ghé thăm chúng tôi thường xuyên để không bỏ lỡ những bài viết thú vị và chất lượng trong thời gian tới bạn nhé!