Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là gì ? Ý nghĩa, cách tính chỉ số giá tiêu dùng

0
SHARES
91
VIEWS

Trong nền kinh tế vận hành hiện nay để đánh giá hiệu quả thường sẽ căn cứ bằn nhiều chỉ số khác nhau. Một trong số đó là chỉ số CPI hay chỉ số tiêu dùng trong nền kinh tế. Chỉ số này cho biết mức độ tiêu dùng và giá cả của một giỏ hàng tiêu biểu trong nền kinh tế. Đây là chỉ số quan trọng được nhiều chuyên gia sử dụng để đánh giá sự phát triển nội tại của nền kinh tế vĩ mô một đất nước. Vậy chỉ số CPI là gì ? Cách tính chỉ số CPI và các tác động của chúng trong nền kinh tế.

chỉ số giá tiêu dùng CPI


CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG CPI LÀ GÌ ? 

Chỉ số giá tiêu dùng viết tắt là CPI – Consumer Price Index là một chỉ số được đo lường mức giá chung bình của một giỏ hàng hóa và dịch vụ điểm hình mà một người tiêu dùng mua. Đây là một chỉ số tính theo phần trăm nhằm phản ánh mức độ thay đổi tương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian.

Đây là một trong những chỉ tiêu quan trọng được sử dụng phổ biến để nhằm mục đích đo lường mức giá và sự thay đổi của mức giá và thường gọi là lạm phát.

chỉ số giá tiêu dùng CPI

Trong nền kinh tế vĩ mô, chỉ số CPI sẽ đo lường chi phí trong các lĩnh vực sau đây: Thực phẩm và đồ uống; Nhà ở; Quần áo; Phương tiện vận chuyển; Giáo dục và truyền thông; Giải trí; Dịch vụ y tế; Hàng hóa và dịch vụ khác.


Ý NGHĨA CỦA CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG CPI

Để vận hành nền kinh tế hiệu quả thì chính phủ rất cần căn cứ vào những chỉ số để giúp xác định lãi suất và tình trạng lạm phát. CPI chính là một trong những chỉ số quan trọng dùng để đo lường được mức độ lạm phát và phản ánh tính hiệu quả của các chính sách kinh tế vĩ mô.

Bên cạnh đó nhờ chỉ số CPI mà các doanh nghiệp, chính phủ có được cái nhìn tổng quan về sự thay đổi giá cả chung qua các thời kì. Khi theo dõi chỉ số CPI một thời gian dài sẽ có thể tính được chi phí sinh hoạt của người tiêu dùng biến động theo thời gian.

Chỉ số giá tiêu dùng CPI có ý nghĩa rất lớn đến những quyết định về chính sách có liên quan đến kinh tế. Việc căn cứ vào chỉ số CPI sẽ giúp chính phủ điều chỉnh chính sách nhằm tránh rủi ro về lạm phát cao hoặc khủng hoảng kinh tế.


PHƯƠNG PHÁP TÍNH CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG

Các nhà nghiên cứu kinh tế đã đưa ra được công thức để tính chỉ số giá tiêu dùng một cách chi tiết và chính thức. Theo công thức Laspeyres người ta tính số bình quân gia quyền của giá cả của một kỳ báo cáo so với kỳ cơ sở.

1. Cố định giỏ hàng hóa: thông qua điều tra, người ta sẽ xác định lượng hàng hoá, dịch vụ tiêu biểu mà một người tiêu dùng điển hình mua.
2. Xác định giá cả: thống kê giá cả của mỗi mặt hàng trong giỏ hàng hoá tại mỗi thời điểm.
3. Tính chi phí (bằng tiền) để mua giỏ hàng hoá bằng cách dùng số lượng nhân với giá cả của từng loại hàng hoá rồi cộng lại.
4. Lựa chọn thời kỳ gốc để làm cơ sở so sánh rồi tính chỉ số giá tiêu dùng bằng công thức sau:

CPIt = 100 x Chi phí để mua giỏ hàng hoá thời kỳ t/ Chi phí để mua giỏ hàng hoá kỳ cơ sở

Thời kỳ gốc sẽ được thay đổi trong vòng 5 đến 7 năm tùy ở từng nước.

CPI được dùng để tính chỉ số lạm phát theo thời kỳ. Chẳng hạn, tính chỉ số lạm phát CPI năm 2011 so với năm 2010 theo công thức sau:

Chỉ số lạm phát 2011 = 100 x CPI năm 2011 – CPI năm 2010/ CPI năm 2010

Có thể nói thực tế người ta thường sẽ xác định được quyền số trong tính toán chỉ số giá tiêu dùng bằng cách điều tra để tính toán tỷ trọng chi tiêu của từng nhóm hàng hóa và dịch vụ so với tổng giá trị chi tiêu.

chỉ số giá tiêu dùng CPI

Sau đó quyền số này được dùng để tính chỉ số giá tiêu dùng cho các thời kỳ sau. CPI thường được tính hàng tháng và hàng năm. CPI còn được tính toán cho từng nhóm hàng hóa hoặc một số nhóm hàng hóa tùy theo mục đích sử dụng.


MỐI QUAN HỆ GIỮA CHỈ SỐ CPI VÀ LẠM PHÁT

Ở bên trên chúng ta đã nói chỉ số giá tiêu dùng CPI có thể được đo lường được chỉ số lạm phát. Các chính phủ các nước sẽ dùng chỉ số CPI để đo lường được tỷ lệ lạm phát của họ trong khoảng thời gian nhất định.

Khi chỉ số CPI biến động sẽ cho ta thấy chỉ số lạm phát cũng biến động tăng giảm khác nhau. Chỉ số CPI tăng thì tỷ lệ lạm phát đang gia tăng. Dù lạm phát tăng hay là giảm thì cũng ảnh hưởng lên nền kinh tế của quốc gia. Trong một vài trường hợp, lạm phát giảm sẽ tác động tích cực lên nền kinh tế.

Bên cạnh đó chỉ số CPI:

  • CPI cũng được các thương nhân sử dụng để dự đoán giá trong tương lai.
  • Những người sử dụng lao động dùng CPI để tính toán tiền lương.
  • Chính Phủ dùng chỉ số này để xác định mức tăng cho những quỹ bảo trợ xã hội.

chỉ số giá tiêu dùng CPI


HẠN CHẾ CỦA CHỈ SỐ CPI

  • ChỈ số CPI là chỉ số tính chung cho một quốc gia nên khi xem xét đến khu vực cụ thể như thành thị và nông thôn sẽ không chính xác.
  • Chỉ số CPI không đo lường được các khía cạnh ảnh hưởng đến mức sống dù nó đo lường cho chi phí sinh hoạt có điều kiện.
  • Chỉ số CPI đó là nó không xác định các yếu tố về xã hội và môi trường.

TÁC ĐỘNG CỦA CHỈ SỐ CPI ĐẾN NỀN KINH TẾ

Chỉ số CPI tăng hay giảm đều có những tác động đối với nền kinh tế của một quốc gia. Cụ thể:

  • CPI tăng: Phản ánh giá cả hàng hóa tiêu dùng chung đều tăng. Việc này có tác động lớn đến đời sống sinh hoạt của người tiêu dùng đặc biệt có ảnh hưởng lớn đến người có thu nhập thấp.
  • CPI giảm: có nghĩa là giá cả của các hàng hóa trong giỏ hàng tiêu chuẩn sẽ giảm. Lúc này chi phí cho hoạt động tiêu dùng sẽ giảm. Việc này sẽ khiến cho người dân có mức sống cao hơn và ổn định hơn.

>> Xem thêm: Siêu lạm phát là gì ? Ảnh hưởng của chúng đến nền kinh tế


Dù còn nhiều hạn chế, song CPI vẫn là chỉ số được các nhà kinh tế quan tâm. Và trên đây là những thông tin tổng quan về chỉ số giá tiêu dùng cũng như các bước tính toán CPI đơn giản. Đừng quên chia sẻ bài viết đến mọi người, nếu bạn thấy hay và bổ ích nhé!

Bạn muốn chuyên gia tư vấn nhanh

Bạn đang tìm hiểu về các giải pháp cải tiến và muốn chuyên gia tư vấn trực tiếp tức thì ? Đừng ngại ngần kết nối với chúng tôi để được hỗ trợ giải pháp nhanh chóng

    BÀI VIẾT LIÊN QUAN

    Bài viết liên quan

    Trả lời

    Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *





    error: Content is protected !!